Bệnh hen hay còn gọi là hen suyễn, hen phế quản là tình trạng viêm nhiễm đường thở, làm tăng đáp ứng đường thở (co tính, phù nề, tăng tiết) gây tắc nghẽn, hạn chế đường thở, làm xuất hiện các dấu hiệu khò khè, khó thở, nặng ngực và tái diễn nhiều lần, thường xuất hiện ban đêm và sáng sớm… Những triệu chứng này thường nhẹ nhàng bị bỏ qua, vì thường là bệnh thường gặp ở người cao tuổi lúc thời tiết đổi đột ngột.
Tuy nhiên, bệnh rất dễ tái phát, xuất hiện các cơn sốt, rất khó thở, thậm chí là mạng nguy hiểm… Đặc biệt, trong mùa đông này là lúc giá lạnh, khô hanh, ngày có thể nắng nhưng khi về đêm nhiệt độ hạ thấp, nhiều khi nhiệt độ chêch lệch giữa ngày và đêm lên đến cả chục độ, đây là điều kiện thuận lợi cho bệnh hen tái phát lại.
Mục Lục
Nguyên nhân NCT dễ mắc hen
Nguyên nhân gây hen phế quản ở NCT rất đa dạng, phức tạp, trong đó đáng chú nhất là cơ địa dị ứng, khi gặp kháng nguyên lạ (dị ứng nguyên) xâm nhập vào cơ thể sẽ ngay lập tức xuất hiện phản ứng dị ứng gây co thắt phế quản và hen xuất hiện. Nhiều yếu tố thuận lợi làm cho bệnh hen xuất hiện ở NCT như nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp hay mạn tính do vi sinh vật (vi khuẩn, virus, vi nấm) như viêm họng mạn tính, viêm xoang, viêm phế quản, giãn phế quản do lạnh đột ngột hoặc lạnh kéo dài trong khi mặc không đủ ấm hoặc phòng ngủ có gió lùa. Việc dùng một số thuốc điều trị có tác dụng phụ gây hen hoặc làm bệnh hen nặng hơn.
Phòng ngừa bệnh
Cơn hen cấp tính
Để phòng cơn hen ở NCT, đặc biệt là cơn hen cấp tính, những NCT đã và đang mắc bệnh hen suyễn, cần được khám bệnh định kỳ để có chỉ định dùng thuốc điều trị mỗi khi lên cơn hen. Ngoài thuốc điều trị cơn hen, thuốc điều trị ngăn ngừa cơn hen tái phát là hết sức quan trọng. NCT cần sử dụng các thuốc điều trị dự phòng đều đặn theo chỉ định của bác sĩ, để ngăn ngừa cơn hen tái phát, tránh những hậu quả đáng tiếc do cơn hen cấp tính gây ra.
Mặc quần áo ấm áp
Khi thời tiết chuyển mùa, cần mặc ấm, ở trong phòng kín gió. Nếu có điều kiện, mỗi khi trời rét, lạnh nên được sưởi ấm. Tốt nhất là dùng đèn sưởi, lò sưởi, quạt sưởi bằng điện, nếu có điều hòa nóng thì càng tốt.
>>> Đọc thêm tin hay tại đây
Tắm bằng nước ấm
Bệnh nhân hen có thể tắm và rửa hàng ngày bằng nước ấm. Mỗi lần tắm rửa cần ở buồng kín gió, tránh gió lùa. Trước khi tắm cần chuẩn bị sẵn quần áo sạch và khăn lau. Để khi tắm xong, lau khô người và mặc quần áo ngay, tránh cảm lạnh; cơn hen không xuất hiện. Mùa lạnh cần có áo ấm, chăn đệm, nếu bị lạnh, rét. Cơn hen rất dễ xuất hiện và trở thành cơn hen kịch phát rất nguy hiểm.
Thời tiết lạnh giá thì NCT bị hen suyễn cần hạn chế đi ra ngoài. Nếu phải ra khỏi nhà cần mặc ấm, cổ quàng khăn, chân tay cần có tất, đầu đội mũ ấm; đeo khẩu trang và trong túi có sẵn lọ thuốc xịt hen. Nếu trường hợp NCT đang lên cơn hen (dù nhẹ) cũng không nên ra khỏi nhà lúc lạnh giá.
Bỏ thuốc lá, thuốc lào…
NCT cần bỏ thuốc lá, thuốc lào (nếu đang dùng), trong gia đình không nên nuôi chó mèo. Nếu dùng thảm trải nhà cần vệ sinh sạch sẽ, phơi nắng mỗi tuần để diệt các loại mò, mạt. NCT bị hen suyễn nên hạn chế uống rượu, bia (kiêng được càng tốt). Không ăn các loại thực phẩm làm xuất hiện cơn hen (tôm, cua, mắm tôm…).
Điều trị hen cho người cao tuổi
Nói chung, cũng hiệu quả như ở người trẻ tuổi, tuy nhiên trong nhiều trường hợp việc điều trị gặp nhiều khó khăn phức tạp vì nhiều lý do:
– Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh: đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim… Nên hằng ngày vẫn dùng đều đặn nhiều thứ thuốc. Đôi khi sự tương tác giữa các thuốc làm giảm hiệu quả và gây ra tác dụng phụ.
– Người bệnh có thể quên uống thuốc hoặc bỏ thuốc làm tái phát cơn hen mặc dù đã được kiểm soát.
– Người bệnh không nhận biết sớm các triệu chứng bệnh trở nặng, nên không thể xử trí kịp thời.
– Người cao tuổi khó bỏ được các thói quen như hút thuốc, hoặc ăn những món ăn ưa thích là yếu tố kích phát cơn hen.
– Do đặc điểm của cơ thể người cao tuổi, việc sử dụng thuốc thường dưới mức cần thiết nên hiệu quả điều trị thấp và chậm. Người cao tuổi dễ bị tác dụng phụ khi dùng thuốc hơn người trẻ. Cấu trúc và chức năng của đường hô hấp bị biến đổi và suy giảm do quá trình lão hóa nên sự đáp ứng với thuốc cũng kém đi.
– Người cao tuổi thường gặp khó khăn trong việc sử dụng các thuốc dạng hít và thiết bị máy móc.
