Bệnh Suy giãn tĩnh mạch là một căn bệnh khá phổ biến hiện nay. Bệnh này xảy ra ở cả người trẻ và người già, nhưng càng lớn tuổi thì nguy cơ mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch càng cao. Chiếm tỷ lệ đáng kể trong dân số là đối tượng nữ, bệnh có xu hướng gia tăng theo độ tuổi. Bệnh suy tĩnh mạch nếu không được điều trị sớm sẽ để lại nhiều hậu quả ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, một số ít có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Mục Lục
Giãn tĩnh mạch là bệnh gì?
Đây là tình trạng các tĩnh mạch bị giãn ra, phồng lên, có thể nằm nông và nổi ngoằn ngoèo dưới da, màu tím hoặc xanh, thường xuất hiện ở chân, một số trường hợp thấy cả ở âm hộ hay trực tràng (bệnh trĩ).
Bệnh học
Nguyên nhân suy tĩnh mạch mạn là do trào ngược hay tắc nghẽn dòng máu trong tĩnh mạch. Suy tĩnh mạch mạn có thể tiến triển từ suy giảm chức năng của van tĩnh mạch. Trong tất cả trường hợp thì hậu quả đều là tăng áp lực tĩnh mạch chi dưới.
Rối loạn chức năng van tĩnh mạch nông thường là do suy yếu hay bất thường trong cấu trúc van hoặc giãn tĩnh mạch làm van tĩnh mạch không thể hoạt động tĩnh thường. Một số trường hợp, rối loạn chức năng van là do bẩm sinh hay cũng có thể là hậu quả của chấn thương, đứng lâu, thay đổi nội tiết tố, huyết khối.
Rối loạn chức năng tĩnh mạch sâu thường do huyết khối tĩnh mạch sâu trước đó dẫn đến viêm, sẹo dính van và hẹp lòng mạch. Thủng van tĩnh mạch cho phép áp lực cao đi vào hệ thống tĩnh mạch nông dẫn đến giãn nở van; làm van tĩnh mạch nông không thể khép lại được.
Bất kể nguyên nhân gì thì áp lực tĩnh mạch tăng cao hậu quả là gây đau; phù và bệnh lý tĩnh mạch nhỏ. Một số bệnh nhân tăng sắc tố da vĩnh viễn do lắng đọng hemosiderin khi tế bào hồng cầu thoát ra ngoài mô xung quanh. Nhiều người cũng sẽ bị chứng xơ cứng da-mỡ, là tình trạng da dày lên do xơ hóa mỡ dưới da. Khi bệnh tiến triển, vi tuần hoàn bị xáo trộn, sự suy yếu của lớp da có thể hình thành loét.
Ai có nguy cơ giãn tĩnh mạch?
Đó là những người tiền sử gia đình có người mắc bệnh giãn tĩnh mạch; Bệnh hay gặp ở phụ nữ nhiều hơn đàn ông. Tuổi càng cao thì nguy cơ bị giãn tĩnh mạch càng tăng. Béo phì cũng là một yếu tố nguy cơ. Với phụ nữ, khi mang thai (do thay đổi hormone, thai đôi hoặc đa thai) cũng dễ bị giãn tĩnh mạch. Một số nghề nghiệp phải đứng nhiều, ít di chuyển (như giáo viên) có nhiều nguy cơ hơn.
>>> Đọc thêm các tin hay khác tại đây
Triệu chứng
Giai đoạn đầu, bệnh thường ít có triệu chứng, đôi khi chỉ là cảm giác hơi khó chịu, tức nặng ở chân. Vùng da nơi giãn tĩnh mạch có thể ngứa hoặc nóng hơn. Các triệu chứng nặng dần về cuối ngày, đặc biệt khi bệnh nhân phải đứng lâu.
Trên siêu âm, biểu hiện chính của suy giãn tĩnh mạch là:
– Siêu âm 2D: đường kính tĩnh mạch tăng lên.
– Siêu âm Doppler màu: xuất hiện dòng chảy ngược bệnh lý khi làm nghiệm pháp dồn đẩy máu. Gia tăng cả về thời gian hiện diện lẫn lưu lượng.
– Siêu âm Doppler xung: khi thực hiện nghiệm pháp dồn đẩy máu. Phổ Doppler có sự gia tăng đồng loạt các giá trị vận tốc và thời gian diễn ra dòng chảy ngược.
Giãn tĩnh mạch nguy hiểm như thế nào?
Tuy giãn tĩnh mạch có thể gây ngứa hay đau, thậm chí chảy máu (do da vùng này trở nên mỏng và dễ tổn thương). Nhưng đây không phải là bệnh cấp tính, chưa gây hại ngay lập tức trong thời gian ngắn.
Tỷ lệ bệnh nhân giãn tĩnh mạch có xuất hiện cục máu đông gần bề mặt da (huyết khối tĩnh mạch nông) cũng không cao. Khi hình thành huyết khối, khu vực quanh chỗ giãn tĩnh mạch trở nên nóng, đỏ và đau hơn.
Huyết khối tĩnh mạch nông thường không quá nguy hiểm. Nhưng khi tổ chức xung quanh huyết khối bị nhiễm trùng, bệnh nhân cần phải được điều trị ngay bằng kháng sinh. Đặc biệt người bệnh nên đi khám càng sớm càng tốt nếu một trong hai chân sưng to bất thường. Có vết loét hoặc vùng da gần tĩnh mạch đổi màu.
Trong khi đó, huyết khối tĩnh mạch sâu gây hậu quả nghiêm trọng hơn nhiều, thậm chí dẫn tới tử vong. Chẩn đoán huyết khối tĩnh mạch sâu dựa trên lâm sàng kết hợp với siêu âm.
Dấu hiệu chính là đột ngột thấy sưng đau ở chân, đùi, đau tăng khi đứng, kèm theo sốt nhẹ. Nhưng cũng có thể chưa biểu hiện gì.
Nếu không được điều trị, cục máu đông hoàn toàn có thể di chuyển lên cao. Gây tắc mạch phổi và đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Người bệnh cần lưu ý một số dấu hiệu sớm của tắc mạch phổi như khó thở; đau khi thở, ho (hoặc ho ra máu), nhịp tim nhanh.
Dự phòng
Dự phòng và điều trị giãn tĩnh mạch chủ yếu là thay đổi thói quen sinh hoạt, kết hợp với các phương pháp y học.
Bệnh nhân nên đi tất y tế chuyên dụng, tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày. Tránh ngồi hoặc đứng lâu, kê cao chân khi ngồi và ngủ. Nếu tình trạng giãn tĩnh mạch vẫn không thay đổi nhiều. Ảnh hưởng đến sinh hoạt thì cần tới điều trị tại các trung tâm chuyên khoa tim mạch.
Điều trị
Các phương pháp điều trị:
– Sử dụng tất y tế: Đây là phương pháp không dùng thuốc rất thông dụng và hiệu quả. Loại tất này tạo ra áp lực lên từng phần của chân. Phù hợp với sinh lý bình thường: chặt hơn ở gần cổ chân và lỏng dần khi lên cao; luôn ôm lấy chân và đẩy máu theo các tĩnh mạch đi về tim. Đồng thời làm tăng tốc độ tuần hoàn máu, giảm thiểu nguy cơ hình thành huyết khối do tốc độ dòng máu chảy chậm gây ra. Tác dụng làm khép kín các van tĩnh mạch và tạo áp lực phù hợp là hai đặc tính quan trọng nhất của tất y tế mà không loại thuốc nào thể thay thế được.
Để ngăn chặn máu ứ trệ ở chân, vào buổi sáng trước khi ra khỏi giường. Bệnh nhân nên đi tất ngay lúc đang nằm, và sử dụng cả ngày.
– Ngoài ra, với những bệnh nhân nặng hơn, còn một số phương pháp điều trị khác như tiêm xơ tĩnh mạch (kéo dài 4 đến 6 tuần, sau đó kết hợp với dùng tất y tế). Đốt bằng sóng cao tần, đốt laser nội mạch hay phẫu thuật cắt bỏ tĩnh mạch bị giãn.
Các phương pháp này đều có tính hiệu quả và an toàn cao. Được sử dụng rộng rãi, góp phần không nhỏ cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
