Du lịch tới Cao Bằng sau đó ghé thăm những điểm đến nổi tiếng như là Thác Bản Giốc hay động Ngườm Ngao, du khách chắc chắn sẽ không thể bỏ qua được một điểm đến hấp dẫn ở trong quần thể này. Đấy chính là làng đá Khuổi Ky, một trong những ngôi làng truyền thống của người Tày.
Ghé thăm tới làng đá Khuổi Ky, du khách sẽ được trực tiếp chiêm ngưỡng nhiều ngôi nhà sàn đá vô cùng độc đáo. Làng đá mang trong mình dáng dấp của một thời nhà Mạc vô cùng oai hùng ở trong quá khứ. Ngày nay đã trở thành một điểm check-in khó có thể bỏ qua khi tới Cao Bằng.
Mục Lục
Ngôi làng đá lâu đời tại tỉnh Cao Bằng
Nằm cách trung tâm TP Cao Bằng gần 100 km, làng Khuổi Ky có 14 hộ dân tộc Tày. Sinh sống tại những ngôi nhà sàn làm bằng đá tồn tại hàng trăm năm. Đây là làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người được công nhận vào năm 2008. Trải rộng khoảng 1 ha, dựa lưng vào núi đá vôi, phía trước là khoảng đất rộng chừng 0,2 ha. Trong làng có dòng Khuổi Ky nước trong veo, mát rượi. Là nơi người dân và du khách có thể tắm mát giải nhiệt mùa nóng.
Dân trong làng có hai họ chính là họ Nông và họ Triệu. Theo lời cụ bà Triệu Thị Pén, trong tâm thức người Tày. Đá giống như vị thần linh che chắn, bảo vệ cho người dân làng. Họ lập miếu thờ xung quanh các tường đá, tế lễ cảm tạ thần đá hàng năm. Là một nét văn hóa tâm linh đặc sắc.
Những ngôi nhà sàn đá này có từ khoảng năm 1594 – 1677. Khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng xây dựng thành quách để bảo vệ đất nước. Kiến trúc nhà lợp ngói âm dương, có ba gian chính; mỗi gian được ngăn bằng khung ván gỗ để thuận tiện cho việc sinh hoạt; móng nhà được làm bằng đá hộc và chân tảng kê cột cũng được làm bằng đá gia công lại.
Tìm hiểu về không gian văn hóa của ngồi làng
Qua khỏi cây cầu có mái ngói là tới làng Khuổi Ky. Du khách thỏa thích tìm hiểu một “không gian văn hóa đá” với ối vào là đường lát đá, kè đá hai bên và sử dụng các cối đá hình tròn trang trí trải dài theo lối đi. Ngoài ra, các dụng cụ, phương tiện phục vụ cho nếp sống sinh hoạt cũng làm từ đá như cối giã; cối xay hay bếp đá thật mộc mạc.
Phạm Hữu Tuyền sống tại Cao Bằng từ nhỏ, là người xây dựng cà phê Tộc với mong muốn làm “một bảo tàng dân tộc thu nhỏ của Cao Bằng” tại phường Hợp Giang, TP Cao Bằng. Anh Tuyền là người đam mê chụp ảnh, du lịch và tìm hiểu đời sống dân tộc. Lần gần nhất anh đến Khuổi Ky vào tháng 4/2021.
“Không giống các nơi khác trồng cây gai và chặt cây làm hàng rào. Làng Khuổi Ky xây các bức tường, rào đá như thành lũy che chắn. Chúng được xếp từ hàng vạn viên đá lớn, nhỏ khác nhau bằng vữa kết dính trộn từ vôi và cát”. Anh Tuyền chia sẻ.
Hà Kim Cương là một người tích cực quảng bá du lịch Cao Bằng, từng quay video làng đá Khuổi Ky, đăng trên fanpage Cao Bằng Hóng. Anh Cương cho biết vào năm 2010 Cao Bằng đầu tư sửa chữa; cải tạo nhằm bảo tồn, khôi phục làng Khuổi Ky để khai thác; phát triển du lịch. Đến năm 2017, làng phát triển hình thức du lịch cộng đồng, tiếp đón hàng nghìn du khách mỗi năm. Góp phần giúp người dân có thêm thu nhập, cải thiện đời sống.
Nét đặc trưng riêng biệt của ngôi làng đá
Khuổi Ky là tên của một ngôi làng khá đặc biệt trong quần thể Khu du lịch thác Bản Giốc, nằm bên con đường tỉnh lộ 206. Trên đường vào khám phá động Ngườm Ngao. Làng có 14 căn nhà sàn bằng đá trải rộng khoảng 10.000 m2, dựa lưng vào núi đá, phía trước là dòng suối Khuổi Ky.
Nhà sàn đối với người Tày ở Trùng Khánh là một miền thiêng – nơi cất giữ những nét đặc trưng trong đời sống vật chất và tinh thần truyền thống qua bao thế hệ. Đặc biệt, đồng bào Tày ở Trùng Khánh có tín ngưỡng thờ đá. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, tới nay trong tâm thức người Tày “thần đá” vẫn gắn bó và tồn tại trong ý niệm.
Nét đặc trưng có lẽ là do vị trí địa lý nằm trong khu vực có rất nhiều núi đá vôi nên đá chiếm một phần rất quan trọng trong đời sống sinh hoạt cộng đồng nơi đây. Đá được sử dụng rất nhiều trong sinh hoạt đời sống hàng ngày của đồng bào dân tộc. Nhà được xây bằng đá, vách đá, móng được làm bằng đá hộc, chân tảng cũng được làm bằng đá và gia công lại. Đá cũng được sử dụng trong các công trình khác như hàng rào, đập nước, cối xay, bếp lò…
Các loại hình du lịch, nghỉ dưỡng
Hiện nay, người dân Khuổi Ky đã có một số hộ làm homestay như Khuổi Ky; Yến Nhi, Quang Thuận và Mảy Linh homestay. Có hệ thống điện, nước và internet đầy đủ. Giá phòng ở đây khoảng 100.000 đồng/đêm thích hợp làm điểm nghỉ một đêm để chuẩn bị cho hành trình khám phá thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, cách Khuổi Ky khoảng 3 km. Ngoài các điểm chính homestay, nhiều người dân huy động cùng nhau làm du lịch, có phân công phục vụ, từ ngủ nghỉ, ăn uống cho đến hướng dẫn và các sinh hoạt múa hát.
Ngoài tận hưởng không gian hoài cổ của làng đá, du khách còn được thưởng thức các món ăn đặc sản, dân dã. Những món ngon của Khuổi Ky được nấu từ rau cải, ngô, cốm, hạt dẻ, xôi trám đen cho đến gà thả đồi hay vịt, đặc biệt có măng rán, củ măng khứa từng đường nhỏ và ốp nhân thịt rán. Trong khi thói quen sống gắn liền với đá ở những làng lân cận đang dần phai nhạt, làng Khuổi Ky vẫn duy trì nguyên vẹn.
Cùng chúng tôi cập nhật thêm những tin tức mới về du lịch Việt Nam.
